Azərbaycanın qarpız ixracında yüksəliş tendensiyası - ŞƏRH

Bu ilin yanvar-avqust aylarında Azərbaycanın qarpız ixracı əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə həm dəyər, həm də kəmiyyət baxımından əhəmiyyətli dərəcədə artıb. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatlarına görə, 2025-ci ilin səkkiz ayında ölkə 7,62 milyon ABŞ dolları dəyərində 16 628 ton qarpız ixrac edib. Bu, 2024-cü ilin göstəricisindən dəyər ifadəsində 81 faiz, kəmiyyət ifadəsində isə 86 faiz çoxdur. Əsas ixrac istiqaməti kimi Rusiya bazarı yenə liderliyini qoruyub və Azərbaycanın ümumi ixracının 60 faizindən çoxu bu ölkənin payına düşüb. Bununla yanaşı, Polşaya 2 ildən çox fasilədən sonra ixracın bərpa edilməsi Azərbaycanın Avropa bazarına çıxış imkanlarının genişlənməsinə işarə edir.

Qarpız ixracında bu artım bir tərəfdən kənd təsərrüfatı istehsalında mövsümi bolluq, digər tərəfdən logistika və ticarət əlaqələrinin bərpası ilə əlaqələndirilə bilər. 2025-ci ildə iqlim şəraitinin əlverişli keçməsi, məhsuldarlığın yüksəlməsi və tədarük zəncirinin səmərəliliyinin artırılması ixrac göstəricilərinə birbaşa təsir edib. Həmçinin, Rusiya bazarının Qafqaz regionundan kənd təsərrüfatı məhsullarına tələbatının artması Azərbaycan üçün əlverişli ixrac mühiti yaradıb. Bu kontekstdə Azərbaycanın ixrac strukturunda kənd təsərrüfatı məhsullarının payının artması ölkənin qeyri-neft sektoru üzrə iqtisadi dayanıqlığının gücləndirilməsi strategiyası ilə uzlaşır.

Qarpız ixracının dəyər göstəricisindəki artım təkcə fiziki həcm artımı ilə deyil, həm də məhsul keyfiyyətinin və ixrac qiymətlərinin yüksəlməsi ilə bağlıdır. Xüsusilə Rusiya və Belarus kimi qonşu ölkələrdə yerli istehsalın hava şəraitinə görə azalması Azərbaycan məhsullarına tələbatı artırıb. Bununla yanaşı, Polşaya ixracın bərpası Avropa bazarına çıxışın yenidən canlanması baxımından diqqətəlayiqdir. Avropa İttifaqı ölkələrinə kənd təsərrüfatı məhsulları ixracında keyfiyyət standartlarının tələbləri daha yüksəkdir və bu istiqamətdə atılan addımlar Azərbaycanın ixrac strukturunun modernləşməsinə təkan verir.

Lakin ixrac göstəricilərindəki artım yalnız müsbət dinamika ilə qiymətləndirilməməlidir. Azərbaycanın kənd təsərrüfatı ixracı əsasən xammal formasında, az emal dərəcəsi ilə xarakterizə olunur. Qarpız kimi tez xarab olan məhsullar üçün soyuq zəncir logistikası və qablaşdırma texnologiyalarının təkmilləşdirilməsi hələ də əsas çağırışlardan biridir. Qlobal bazarda rəqabət qabiliyyətinin artırılması üçün ixrac məhsullarının emal dərəcəsinin yüksəldilməsi, markalaşdırma və sertifikatlaşdırma proseslərinin gücləndirilməsi zəruridir. Bu, xüsusilə Polşa kimi Avropa bazarlarına davamlı çıxış üçün vacib amildir.

Azərbaycanda son illərdə aqrar sahənin modernləşməsi və ixrac yönümlü istehsalın təşviqi bu artımı struktur səviyyəsində dəstəkləyib. Dövlət tərəfindən fermerlərə göstərilən subsidiya və logistika dəstəkləri, həmçinin ixracatçılara tətbiq edilən sadələşdirilmiş gömrük prosedurları məhsulun daha sürətli şəkildə xarici bazarlara çatdırılmasına imkan yaradır. Bu siyasət ixracın yalnız bir mövsümlük artım deyil, uzunmüddətli tendensiya kimi formalaşmasına şərait yaradır.

Ümumilikdə, qarpız ixracında müşahidə olunan yüksəliş Azərbaycanın kənd təsərrüfatı məhsullarının ixrac potensialının genişlənməsini, logistika və bazar diversifikasiyası istiqamətində yeni imkanların yarandığını göstərir. Əgər bu tendensiya davamlı struktur islahatları ilə müşayiət olunsa, ölkə gələcəkdə yalnız Rusiya bazarından asılı qalmadan daha geniş coğrafiyada rəqabət qabiliyyətli kənd təsərrüfatı ixracatçısına çevrilə bilər.

Nuray,

Aznews.az