Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda yeni istehsal müəssisələri fəaliyyətə başlayacaq - ŞƏRH

Şərqi Zəngəzur və Qarabağ iqtisadi zonalarında sənaye infrastrukturunun genişlənməsi Azərbaycanın iqtisadi inkişaf strategiyasının yeni mərhələsini əks etdirir. Araz Vadisi və Ağdam sənaye parklarında həyata keçirilən layihələr regionların istehsal potensialını artırmaqla yanaşı, iqtisadi mərkəzləşmənin balanslaşdırılmasına xidmət edir. Yeni müəssisələrin yaradılması ilə bağlı açıqlanan məlumatlar həm yerli istehsalın güclənməsi, həm də məşğulluğun artması baxımından diqqətəlayiqdir. Belə ki, Araz Vadisi Sənaye Parkında soyutma avadanlıqları istehsalı üzrə 8 milyon manatlıq investisiya layihəsi, Ağdam Sənaye Parkında isə 6 milyon manatlıq mebel fabriki regionun sənaye xəritəsinə strateji dəyər qatır.

Sənaye parklarının bu istiqamətdə inkişafı təsadüfi deyil. 2021-ci ildən etibarən Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi zonalarında həyata keçirilən layihələr Azərbaycanın postmünaqişə dövrü bərpa və inteqrasiya siyasətinin iqtisadi sütununu təşkil edir. Dövlət tərəfindən formalaşdırılan sənaye parkları modeli investisiyanın cəlb edilməsi, sahibkarlığın təşviqi və yerli resursların iqtisadi dövriyyəyə daxil edilməsi baxımından sınaqdan çıxmış mexanizmdir. Bu zonalarda rezidentlər üçün vergi güzəştləri, infrastruktur dəstəyi və ixrac yönümlü fəaliyyət imkanları yaradılması regionlara kapital axınını artırır. Məhz bu siyasət nəticəsində sahibkarlar tərəfindən 10-dan çox yeni layihə təqdim olunması iqtisadi aktivliyin artmasının bariz göstəricisidir.

Qlobal təcrübə göstərir ki, sənaye zonalarının uğuru yalnız tikililərlə və investisiya rəqəmləri ilə ölçülmür. Əsas məsələ bu zonalarda yaradılan istehsal müəssisələrinin uzunmüddətli dayanıqlığı, dəyər zəncirinə inteqrasiyası və regionun sosial-iqtisadi həyatına təsir dərəcəsidir. Məsələn, Türkiyənin təşkil etdiyi sənaye zonaları modelində təkcə istehsal deyil, eyni zamanda logistika, təlim və innovasiya mərkəzləri də qurulur. Bu təcrübə yerli işçi qüvvəsinin peşə hazırlığı səviyyəsini yüksəldir və regionlarda insan kapitalının inkişafına təkan verir. Azərbaycanın sənaye parkları üçün də bu yanaşma aktuallaşır. Ağdam və Araz Vadisi layihələrinin həm istehsal, həm də təhsil və texnologiya inteqrasiyası yönündə inkişaf etdirilməsi uzunmüddətli iqtisadi stabilliyin əsasını yarada bilər.

Digər mühüm aspekt məşğulluq və sosial sabitlikdir. Hər iki layihə çərçivəsində 100-ə yaxın daimi iş yerinin yaradılması kiçik görünə bilər, lakin regionun sosial-iqtisadi strukturunda bunun çoxqat təsiri olacaq. İş yerlərinin artması əhalinin bölgələrə qayıdışını, istehlak bazarının genişlənməsini və qeyri-neft sektorunun real aktivliyini stimullaşdırır. Bu, həm də dövlətin regionların iqtisadi bərabərliyinə yönəlik siyasətinə uyğun gəlir. Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun sosial-iqtisadi inkişaf planlarında sənaye parklarının mühüm həlqə kimi müəyyən edilməsi uzunmüddətli planlaşdırmanın göstəricisidir.

İqtisadi baxımdan, Araz Vadisi və Ağdam layihələri Azərbaycanın sənaye strukturunun şaxələndirilməsinə töhfə verir. Soyutma avadanlıqları və mebel kimi sektorların inkişafı yerli istehsalın ixrac potensialını artırmaqla yanaşı, idxal asılılığının azalmasına da xidmət edir. Statistik məlumatlara əsasən, son illərdə Azərbaycanda mebel və məişət avadanlıqları idxalının həcmi 200 milyon dollara yaxın olub. Bu sektorun tədricən daxili istehsal vasitəsilə təmin olunması həm tədiyyə balansına, həm də valyuta sabitliyinə müsbət təsir göstərə bilər. Beləliklə, sənaye parkları iqtisadi diversifikasiyanın real alətinə çevrilir.

Eyni zamanda, bu layihələr ekoloji və texnoloji baxımdan da yeni mərhələni təmsil edə bilər. Müasir sənaye müəssisələrinin enerji səmərəliliyi, tullantıların idarə olunması və rəqəmsal nəzarət sistemləri ilə təchiz edilməsi Azərbaycanın “yaşıl iqtisadiyyat” kursuna uyğun addımdır. Xüsusən də Araz Vadisi kimi coğrafi baxımdan strateji ərazidə bu tip müəssisələrin yaradılması gələcəkdə regionlararası logistika zəncirinin formalaşmasını asanlaşdıra bilər.

Araz Vadisi və Ağdam sənaye parklarında həyata keçirilən layihələr yalnız iqtisadi inkişafın göstəricisi deyil, həm də Azərbaycanın yeni iqtisadi fəlsəfəsinin tərkib hissəsidir. Bu fəlsəfə resurslara əsaslanan deyil, bilik, texnologiya və regional inteqrasiya üzərində qurulmuş modelin formalaşmasına xidmət edir. İnvestisiya mühitinin liberallaşması, yerli sahibkarların stimullaşdırılması və sənaye klasterlərinin yaradılması istiqamətində atılan addımlar gələcək illərdə bu regionların iqtisadi çəkisini artıracaq. Əgər bu proses ardıcıl və sistemli şəkildə davam etdirilərsə, Qarabağ və Şərqi Zəngəzur yaxın onillikdə Azərbaycanın sənaye xəritəsində strateji lokomotivlərdən birinə çevrilə bilər.

Nuray,

Aznews.az