Azərbaycan vətəndaşları Türkiyədə ev alışını 7 %-ə yaxın artırıb - ŞƏRH

Bu ilin yanvar-sentyabr aylarında Azərbaycan vətəndaşlarının Türkiyədə 645 mənzil alması son illərdə davam edən daşınmaz əmlak marağının hələ də yüksək səviyyədə qaldığını göstərir. Bu, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 6,8 faiz artım deməkdir. Bununla belə, sentyabr ayında alqı-satqı göstəricilərində müəyyən azalma müşahidə olunub. Ümumilikdə isə, Azərbaycan vətəndaşları Türkiyədə mənzil alan ilk on ölkə sırasında yer almağa davam edir. Bu tendensiya həm sosial, həm də iqtisadi faktorların birləşdiyi çoxşaxəli proses kimi dəyərləndirilə bilər.

Türkiyə daşınmaz əmlak bazarı uzun müddətdir ki, region ölkələrinin, xüsusən də Yaxın Şərq və postsovet məkanından olan alıcıların diqqət mərkəzindədir. Qlobal iqtisadi qeyri-sabitlik və bəzi regionlarda siyasi risklər fonunda Türkiyə həm coğrafi yaxınlığı, həm də hüquqi prosedurların nisbətən sadəliyi ilə xarici investorlar üçün cəlbedici istiqamətə çevrilib. Bununla yanaşı, lirənin son illərdə dəyər itirməsi də xarici valyutada gəliri olan alıcılar üçün əmlak alqı-satqısını daha əlverişli edib. Bu amillər Azərbaycan vətəndaşlarının da həmin bazara marağını gücləndirən əsas faktorlar sırasındadır.

Statistik göstəricilərin təhlili göstərir ki, 2024-cü ilin əvvəlindən etibarən Türkiyədə ümumi mənzil satışlarında xaricilərə edilən satışların payı 2,5 faiz ətrafında dəyişib. Bu, əvvəlki illərlə müqayisədə azalma tendensiyasına işarə edir. Əsas səbəblər arasında Türkiyədə daşınmaz əmlak qiymətlərinin sürətli artımı, kredit şərtlərinin sərtləşməsi və hökumətin yerli bazarı qorumaq məqsədilə tətbiq etdiyi bəzi inzibati məhdudiyyətlər yer alır. Buna baxmayaraq, Azərbaycan vətəndaşlarının alıcılıq dinamikasında sabitlik müşahidə edilir. Bu, həm sosial əlaqələrin, həm də iki ölkə arasında iqtisadi münasibətlərin dərinliyinin nəticəsidir.

Azərbaycan vətəndaşlarının Türkiyədə əmlak almasının motivasiyası çoxkomponentlidir. İlk növbədə, bu tendensiya yalnız sərmayə məqsədli deyil, həm də sosial-iqtisadi təhlükəsizlik və alternativ yaşayış planlarının qurulması ilə bağlıdır. Son illərdə diaspora ailələrinin sayının artması, təhsil və səhiyyə məqsədilə uzunmüddətli qalmaq istəyənlərin çoxalması bu istiqamətdə tələbi gücləndirir. Digər tərəfdən, Azərbaycanın iqtisadi sabitliyi və manatın nisbətən qorunması, vətəndaşlara xaricdə daşınmaz əmlak almaq imkanı verir. Belə ki, beynəlxalq bazarda manatın dollar qarşısında sabit məzənnəsi alıcıların qərarlarına müsbət təsir göstərir.

Rusiya, İran və İraq kimi ölkələrlə müqayisədə Azərbaycan alıcılarının profili daha çox orta gəlirli və ya yuxarı-orta təbəqəyə aiddir. Bu qrup üçün Türkiyədə əmlak almaq həm həyat tərzi seçimi, həm də gələcək nəsillər üçün kapital yerləşdirmə strategiyası kimi qəbul olunur. Məsələn, İstanbul və Antalya kimi şəhərlərdə alınan mənzillərin bir hissəsi kirayə gəliri məqsədilə istifadə edilir, digəri isə mövsümi yaşayış və ya təhsil dövründə istifadə üçün nəzərdə tutulur. Global Property Guide məlumatına əsasən, Türkiyədə kirayə gəliri orta hesabla illik 4-6 faiz arasında dəyişir ki, bu da regionda rəqabət qabiliyyətli göstərici sayılır.

Türkiyə daşınmaz əmlak bazarındakı ümumi azalma fonunda Azərbaycan vətəndaşlarının payının artması, bu qrupun bazar sabitliyinə müəyyən dərəcədə dəstək verdiyini göstərir. Həmçinin, bu istiqamətdəki alqı-satqı fəaliyyəti iki ölkə arasında ticarət və investisiya əlaqələrinin də qeyri-rəsmi hissəsinə çevrilib. Çünki əmlak alışı ilə yanaşı, bu proseslər turizm xərcləri, xidmət sektoru və maliyyə əməliyyatları vasitəsilə əlavə iqtisadi dəyər yaradır. Beləliklə, fərdi sərmayə qərarları makroiqtisadi əlaqələrdə dolayısı rol oynayır.

Dünya miqyasında da bu tendensiya oxşar şəkildə müşahidə edilir. Misal üçün, Qazaxıstan, Hindistan və Çin vətəndaşlarının BƏƏ və Avropa ölkələrində əmlak alışı da həm iqtisadi, həm sosial, həm də siyasi sabitlik axtarışının nəticəsidir. Azərbaycan vətəndaşlarının Türkiyədəki alıcılıq davranışı da bu qlobal trendlə uzlaşır, lakin regional mədəni və tarixi yaxınlıq bu prosesi daha davamlı edir. Bu mənada, Türkiyə bazarı Azərbaycan vətəndaşları üçün həm coğrafi, həm də iqtisadi baxımdan ən əlverişli istiqamət olaraq qalır.

Uzunmüddətli perspektivdə bu tendensiya iki ölkə arasında iqtisadi inteqrasiyanın dərinləşməsinə, investisiya axınlarının müxtəlifləşməsinə və daşınmaz əmlak bazarında daha şəffaf mexanizmlərin formalaşmasına səbəb ola bilər. Eyni zamanda, Azərbaycanın daxilində də bu təcrübənin təsiri ilə yeni yaşayış və sərmayə modellərinin inkişafı müşahidə oluna bilər. Bütün bunlar regionda iqtisadi əlaqələrin yalnız ticarət deyil, həm də sosial kapital əsaslı platformalar üzərindən genişlənməsini təmin edir.

Nuray,

Aznews.az